گزارش و نمودار از: نرگس مباشری‌فر، فرشاد اعرابی
یادآوری: با توجه به سانسور خبری حاکم بر رسانه‌های ایران، آنچه در پی می‌آید گزارشی است کوتاه و فشرده از نقض حقوق جامعه ایران در محدوده اعدام شهروندان طی دوره زمان یک ماه گذشته که نمی‌تواند بازتاب دهنده کامل قتل دولتی باشد.
متأسفانه برغم تمام تلاش‌هایی که از جانب فعالین و نهادهای حقوق بشری صورت می‌گیرد، صدور و اجرای حکم اعدام که یکی از مهمترین موارد نقض حقوق بشر ایرانیان بشمار می‌رود، کماکان پا برجاست و هیچگونه آمار دقیقی نیز از تعداد آنان وجود ندارد، لاجرم ما در این گزارش مواردی که خبرگزاری‌های مورد تأیید دولت ایران منتشر کرده‌اند را به ۳ گروه «اخبار، صدور و اجرای حکم اعدام» تقسیم‌بندی نموده‌ایم که نمی‌تواند در برگیرنده تمام اعدام‌های گسترده‌ای باشد که هر روزه و بصورت پیدا و پنهان در جمهوری اسلامی ایران اجرا می‌شود، گفتنی است بیش از ۷۵ درصد اعدامها بصورت مخفیانه اجرا شده و توسط دولت یا نهاد قضایی اطلاع رسانی نمی‌شوند و یا اعدام با اتهاماتی واهی و یا بدون وجود مدرک و یا دلایل کافی که با استناد به حکم «قَسامه» در فقه اسلامی و حقوق کیفری ایران وجود دارد، یعنی نقض ماده ۱۰ اعلامیه جهانی حقوق بشر.
نمونه: در اکتبر ۲۰۱۷ حکم اعدام «مجتبی غیاثوند» بر اساس «قَسامه» در کرج اجرا شد و در فوریه ۲۰۱۸ نیز با استناد به این بند از فقه اسلامی حکم مرگ دولتی برای صالح شریعتی ۱۶ ساله صادر شده است.
قَسامه: براساس عدم اطمینان قاضی نسبت به مجرم بودن متهم و فقط بر اساس حداکثر ۵۰ سوگند از جانب وابستگان شاکی انجام و صادر می‌گردد و برای تسهیل در قتل نوع بشر ۱۰ نفر نیز می‌توانند هریک ۵ مرتبه سوگند یاد کنند و یا …
قتل‌های قانونی فروردین ماه ۱۴۰۱ توسط دولت جمهوری اسلامی ایران
اخبار اعدامیان:
اسامی و مشخصات ۵۰ زندانی سیاسی محکوم به اعدام که هم اکنون در زندانهای مختلف در ایران محبوس هستند منتشر شد. در حالیکه بدلیل سانسور و اختناق بسیاری اخبار زندانیان مسکوت مانده و در جایی منتشر نمی‌شود؛ اسامی و مشخصات ۵۰ زندانی سیاسی که هم اکنون زیر حکم اعدام در زندانهای مختلف محبوس هستند گردآوری شده و منتشر می‌شود. هه‌نگاو ۱۷ فروردین ۱۴۰۱
در گزارشی پرونده حدود صد زندانی را بررسی شده که بر اثر “محرومیت از مراقبت‌های پزشکی” و “ممانعت عامدانه” از دسترسی به دارو و درمان در زندانهای ایران جان خود را از دست داده‌اند. در این گزارش تحقیقی مقام‌های جمهوری اسلامی ایران را به “بی‌اعتنایی وحشتناک به جان انسان‌ها” و “نقض تکان‌دهنده حق حیات” در ارتباط با این مرگ‌ها متهم کرده است. این گزارش با عنوان “در اتاق انتظار مرگ: مرگ‌های در پی محرومیت از مراقبت‌های پزشکی در زندانهای ایران” منتشر شد. سازمان عفو بین‌الملل ۲۳ فروردین ۱۴۰۱
براساس آمار منتشر شده زندان ارومیه با ثبت ۲۲ مرگ و زندان مرکزی زاهدان در سیستان و بلوچستان با ۱۵ مرگ ثبت شده در رتبه دوم بدترین زندان های ایران قرار دارد. طبق این گزارش، این زندان ها در ۱۸ استان کشور زیر نظر قوه قضاییه فعالیت می کنند و اداره می شوند. این یافته ها با اظهار نگرانی های سابقه دار مدافعان حقوق بشر و زندانیان سابق به عفو بین‌الملل در مورد شرایط وخیم دو زندان مورد اشاره که عمدتا محل نگهداری افراد متعلق به اقلیت های ستمدیده هستند، مطابقت دارد.تعداد کثیری از زندانیان زندان زاهدان متعلق به اقلیت محروم بلوچ هستند. سازمان عفو بین‌الملل ۳۱ فروردین ۱۴۰۱
رهایی از اعدام:
قتل: مرد:
دو زندانی محکوم به اعدام در کرج با کسب رضایت از اولیای دم از چوبه دار رهایی یافتند.رئیس شورای حل اختلاف استان البرز در این خصوص گفت: یکی از این پرونده‌ها مربوط به قتلی در سال ۹۶ و دیگری در سال ۹۰ بود که هر دو متهم پرونده پس از سیر مراحل قانونی، با تایید رای صادر شده از دادگاه کیفری یک استان البرز در دیوان عالی کشور به اعدام محکوم شده بودند. تسنیم ۸ فروردین ۱۴۰۱
یک زندانی در قروه از مجازات اعدام رهایی یافت.رئیس کل دادگستری استان کردستان در این خصوص گفت: حدود ۷ سال پیش در شهرستان قروه فردی بر اثر نزاع جان خود را از دست داد؛ با تکمیل پرونده و درخواست اعدام توسط اولیا دم، شعبه اول دادگاه کیفری یک استان کردستان حکم اعدام متهم را صادر کرد.حسینی بیان کرد: پرونده جهت اجرای حکم اعدام به شعبه پنجم اجرای احکام کیفری سنندج ارجاع شد.وی افزود: پس از تشکیل جلسات متعدد توسط فعال سنندجی با اولیای دم، آنها پس از اخذ دیه، رضایت خود را در پرونده اعلام کردند و نهایتا در روز‌های آغازین سال ۱۴۰۱، متهم از اعدام رهایی یافت و از زندان آزاد شد. میزان ۱۱ فروردین ۱۴۰۱
معاون توسعه حل اختلاف استان کرمانشاه از رهایی یک زندانی از اعدام در بخش ماهیدشت کرمانشاه خبر داد.فتاحی در این خصوص گفت: “سال ۱۳۹۵ در بخش ماهیدشت کرمانشاه طی یک نزاع، شخصی به قتل رسید که پس از حدود ۶ سال تلاش شبانه‌روزی اعضا و کارکنان شورای حل اختلاف استان، این پرونده مختومه و با رضایت اولیای دم، متهم از مجازات اعدام بخشیده شد”. فارس ۱۳ فروردین ۱۴۰۱
یک زندانی محکوم به اعدام در شهر بابک از اعدام رهایی یافت.رئیس دادگستری شهرستان شهر بابک استان کرمان در این خصوص گفت: این زندانی محکوم با ورود و مساعدت صلح یاران شهر بابک و رضایت اولیای دم از اعدام رهایی یافت.احسان بهجتی افزود: در یک سال گذشته ۴ هزار و ۱۷۳ پرونده وارد شورا‌های حل اختلاف این شهرستان شده است و در مقابل نیز بالغ بر ۴ هزار پرونده مختومه شده است. میزان ۱۴ فروردین ۱۴۰۱
رئیس کل دادگستری آذربایجان غربی از رهایی سه زندان محکوم به اعدام در این استان پس از گذشت ۳۳ سال خبر داد.ناصر عتباتی در این خصوص گفت: “در جریان تعیین تکلیف پرونده‌های قدیمی محکومین اعدام با توجه به تاکیدات رئیس قوه قضاییه، ۳ پرونده اعدام پس از ۳۳ سال با رضایت و بخشش اولیای دم به صلح و سازش ختم شد و متهمان پرونده آزاد شدند”.میزان ۱۴ فروردین ۱۴۰۱
یک زندانی محکوم به اعدام در تهران با کسب رضایت اولیای دم از چوبه دار رهایی یافت.بر اساس این گزارش، در تاریخ ۲۸ اسفند سال ۹۶، خبر تیراندازی در یکی از خیابان‌های حوالی چهارراه گلوبندک تهران به بازپرس جنایی و تیم بررسی صحنه جرم اعلام شد. با شروع تحقیقات و در بررسی‌های اولیه از صحنه جنایت، مأموران با جسد مرد ۶۰ ساله‌ای مواجه شدند که با شلیک دو گلوله از پا درآمده بود. ایسنا ۱۹ فروردین ۱۴۰۱
یک زندانی در کرج پس از تحمل ۲۱ سال حبس از اعدام نجات یافت.مدیر زندان رجایی شهر کرج در این رابطه گفت: فردی در سال ۸۰ توسط محاکم قضایی شهریار به اعدام محکوم و به زندان رجایی شهر معرفی شده بود.وی افزود: این زندانی پس از ۲۰ سال با اخذ رضایت اولیاء دم و پایان محکومیت دولتی آزاد و به کانون خانواده بازگشت. ایلنا ۲۰ فروردین ۱۴۰۱
رئیس توسعه حل اختلاف خوزستان اعلام کرد که اعضای شورای حل اختلاف دزفول با جلب رضایت اولیای دم توانستند یک نفر محکوم به اعدام را به زندگی بازگردانند.علیرضا باوی، گفت: این پرونده مربوط به یک درگیری در سال ۱۳۹۹ است که این حادثه منجر به ایجاد اختلاف و تنش بین دو طایفه محکوم و اولیای دم برهم خوردن آرامش و آسایش ساکنین محل زندگی طرفین شد. میزان ۲۴ فروردین ۱۴۰۱
یک زندانی محکوم به اعدام در شهرستان دشتیاری با کسب رضایت اولیای دم از چوبه دار رهایی یافت.رئیس مرکز توسعه حل اختلاف استان سیستان و بلوچستان در این خصوص گفت: “با همت صلح یاران و اعضای شورای حل اختلاف پرونده یک محکوم به اعدام در دشتیاری به سازش ختم شد. میزان ۲۶ فروردین ۱۴۰۱
یک زندانی در ایرانشهر که پیشتر از بابت اتهام قتل به اعدام محکوم شده بود، پس از گذشت ۱۷ سال با کسب رضایت اولیای دم از چوبه دار رهایی یافت.عضو اصلی شعبه شماره چهار شورای حل اختلاف ایرانشهر در این خصوص گفت: “این زندانی که تبعه افغانستان است، متهم است که در سال ١٣٨۵ در ایرانشهر پدر همسرش را به قتل رسانده.اکبر نوروزی افزود: “متهم پس از تحمل بیش از هفده سال حبس، با رضایت اولیای دم از اعدام نجات پیدا کرد”. صداوسیما ۲۷ فروردین ۱۴۰۱
دو زندانی در اردبیل و فریدونکنار که پیشتر در پرونده های جداگانه از بابت اتهام قتل به اعدام محکوم شده بودندیک زندانی محکوم به اعدام در فریدونکنار پس از ۲۴ سال حبس با گذشت اولیای دم آزاد شد.محمد صادق اکبری رئیس کل دادگستری استان مازندران در این خصوص گفت: رهایی این زندانی از اعدام با کمک خیرین و همکاری اداره زندان صورت گرفته و این پرونده اولین صلح و سازش انجام شده در سال ۱۴۰۱ در این استان محسوب می‌شود. رئیس توسعه حل اختلاف استان اردبیل از رهایی یک زندانی محکوم به اعدام در این استان خبر داد.حسین علوی در این خصوص گفت: رهایی این زندانی از اعدام با کسب رضایت و شرط پرداخت دیه به اولیای دم صورت گرفته است. میزان ۲۸ فروردین ۱۴۰۱
رییس کل دادگستری هرمزگان از رهایی یک زندانی از اعدام در این استان خبر داد.مجتبی قهرمانی با بیان اینکه متهم به قتل پس از تحمل ۱۲ سال حبس سرانجام موفق به اخذ رضایت از اولیای دم شده است، تابناک ۳۰ فروردین ۱۴۰۱
مدیر زندان رجایی‌شهر از رهایی از اعدام ۷ زندانی در این زندان خبر داد.بر اساس این گزارش، این زندانیان بین ۱۲ تا ۲۱ سال در زندان رجایی‌شهر تحمل حبس کرده بودند که با رضایت اولیای دم آزاد شدند. رکنا ۳۱ فروردین ۱۴۰۱
به گزارش فارس، دادستان عمومی و انقلاب شهرستان فردیس، از جلب رضایت در ۴ پرونده اعدام خبر داد.ناصر خاکی با اشاره به رهایی ۴ زندانی از اعدام گفت: مبلغ یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون تومان برای رضایت از اولیای دم و پرداخت دیه صرف شد که دو زندانی آزاد شدند. دو زندانی دیگر نیز با مبلغ ۵۰۰ میلیون به صورت نقدی و ۶۰۰ میلیون تومان در قالب یک قطعه زمین آزاد شدند. فارس ۳۱ فروردین ۱۴۰۱
رئیس توسعه حل اختلاف خوزستان گفت: جوان خوزستانی محکوم به اعدام با گذشت اولیای دم از اعدام رهایی یافت.علیرضا باوی تصریح کرد: این زندانی از ۸ سال پیش در حال تحمل حبس بود.میزان ۳۱ فروردین ۱۴۰۱
رئیس کل دادگستری مازندران از رهایی یک محکوم به اعدام با گذشت اولیای دم خبر داد.اکبری گفت: این زندانی پس از ۱۳ سال با گذشت اولیای دم از اعدام رهایی یافت .میزان ۳۱ فروردین ۱۴۰۱
صدور حکم اعدام:
قتل: مرد:
حکم یک زندانی در زنجان که پیشتر از بابت اتهام قتل دو محیطبان توسط مراجع قضایی به اعدام محکوم شده بود، به تایید دیوان عالی کشور رسید. فروردین سال گذشته دو محیط بان منطقه حفاظت شده “فیله خاصه” استان زنجان در درگیری با متخلفان و بر اثر اصابت گلوله سلاح جنگی، جان خود را از دست دادند رکنا ۳ فروردین ۱۴۰۱
دو شهروند با نامهای اختصاری «محمد.ق» و «صادق.م» با اتهام قتل یک مامور پلیس آگاهی توسط شعبه یک دادگاه انقلاب اصفهان به اعدام در ملاء عام محکوم شدند. تابناک ۷ فروردین ۱۴۰۱
یک متهم به قتل در تهران به اعدام محکوم شد. ۱۹ فروردین‌ماه سال ۹۹، ماموران پلیس تهران از درگیری منجر به قتل مقابل یک منزل مسکونی با خبر و راهی محل شدند. شواهد اولیه نشان می‌داد جسد متعلق به کامران ۴۸ ساله است که در درگیری با برادر زن سابقش با ضربات متعدد چاقو از سوی او به قتل رسیده است اعتماد آنلاین ۱۵ فروردین ۱۴۰۱
یک متهم در گرگان از بابت اتهام قتل توسط دادگاه کیفری یک استان گلستان به اعدام محکوم شد. متهم اواخر مرداد سال گذشته در چهارراه میدان گرگان با استفاده از سلاح سرد ۱۱ شهروند را زخمی کرد که یکی از آنها بر اثر شدت جراحات، جان باخت. میزان ۲۰ فروردین ۱۴۰۱
به نقل از داریوش شاهنوند دادستان عمومی و انقلاب خرم آباد بدون اعلام هویت قاتل از صدور حکم اعدام (قصاص) متهم به قتل رحمان پوردهقان مامور نیروی انتظامی خبر داده و گفت این حکم پس از «اقدامات قانونی» در ملاء عام اجرا خواهد شد. صدا و سیما در مرکز لرستان ۲۱ فروردین ۱۴۰۱
حکم یک زندانی که پیشتر از بابت اتهام قتل توسط دادگاه کیفری یک استان خراسان رضوی به اعدام محکوم شده بود، به تایید دیوان عالی کشور رسید. بر اساس این گزارش، این زندانی که محمد نام دارد، متهم است که در تاریخ ۱۶ بهمن سال ۹۷، مردی را با هویت اختصاری «ن-الف» در میدان فلسطین شهرستان قوچان و با وارد آوردن ضربات کلنگ، به قتل رسانده است. زمانی که یکی از رهگذران سعی در نجات مضروب را داشته، او از این اقدام ممانعت به عمل آورده و مدعی شده که قضیه “ناموسی” است. مدارا ۲۵ فروردین ۱۴۰۱
تجاوز به عنف: مرد:
حکم یک زندانی در تهران که پیشتر از بابت اتهام تجاوز توسط دادگاه کیفری این استان به اعدام محکوم شده بود، توسط دیوان عالی کشور تایید شد. بنابر این گزارش، این مرد متهم است که یک سال قبل در منطقه اسلامشهر تهران، زنی ۴۳ ساله را به عنوان مسافر سوار اتومبیل کرده و سپس او را مورد تجاوز قرار داده است اعتماد آنلاین ۲۳ فروردین ۱۴۰۱
قاچاق مواد مخدر: زن:
خانم “زرخاتون مزارزهی” فرزند سابق اهل شهرستان خاش ساکن ایرانشهر با حکم دادگاه انقلاب کرمان در خطر اعدام قریب الوقوع قرار دارد. این زندانی زن بلوچ در تاریخ ۹ دی ماه سال ۹۶ به بهانه حمل مواد مخدر توسط نیروهای نظامی در ایست و بازرسی قلعه زنگی راین استان کرمان بازداشت شده است.روز چهارشنبه ۲۴ اسفند ماه ۱۴۰۰، دادگاه انقلاب کرمان حکم اعدام این زن بلوچ را به تحت جرایم مواد مخدر صادر کرده است. ۱۵ فروردین ۱۴۰۱
اجرای حکم اعدام:
قتل: مرد:
حکم اعدام یک زندانی بنام گل محمد با اتهام قتل در زندان مرکزی کرج اجرا شد. رسیدگی به این پرونده از اردیبهشت سال ۹۲ به دنبال کشف بقایای جسد یک مرد به نام احمد در بیابان‌های حصارک کرج کلید خورد. چندی بعد یک متهم به نام گل‌محمد در این خصوص بازداشت و به قتل اعتراف کرد. وی گفت: مدتی بود که من و احمد با هم رفت و آمد داشتیم تا اینکه یک روز متوجه شدم او دخترم را مورد آزار و اذیت قرار داده است خیلی عصبانی شدم و برای همین به سراغش رفتم و در جریان درگیری او را با چاقو کشتم و برای اینکه هیچ اثری از او نماند، جسدش را تکه تکه و در بیابان رها کردم. اما از آنجا که خانواده مقتول شناسایی نشدند، رسیدگی به پرونده بلاتکلیف ماند تا اینکه سرانجام با درخواست اعدام از سوی معاون قوه قضائیه پرونده پس از ۶ سال به جریان افتاد و متهم در شعبه یکم دادگاه کیفری البرز محاکمه شد. پارسینه ۲۲ فروردین ۱۴۰۱
قاچاق مواد مخدر: مرد:
حکم اعدام دو شهروند اهل کرمانشاه که از بابت جرایم مرتبط با مواد مخدر به اعدام محکوم شده بود، به همراه دو زندانی دیگر در زندان مرکزی اراک به اجرا در آمد. حکم اعدام چهار زندانی به نامهای سید فیض‌الله نورالهی، احمد نوری، حمید گودرزیان و محمد نجاری با اتهام مواد مخدر در زندان مرکزی اراک اجرا شد. با گذشت چهار روز از اجرای حکم این چهار زندانی خبر اعدام آنها توسط منابع داخلی و یا منابع دولتی اعلان نشده است. فعالان حقوق بشر در ایران ۱۱ فروردین ۱۴۰۱
مرگ زیر شکنجه:
یک شهروند کُرد به نام میلاد جعفری، ۲۵ ساله، اهل کرمانشاه و ساکن تهران که در تاریخ ۱۸ فروردین ماه به اتهام مرتبط با “مواد مخدر” در تهران توسط نیروهای انتظامی بازداشت شده بود، در یکی از بازداشتگاه‌های این نهاد نظامی به طرز مشکوکی جان باخته است. خانواده این فرد دلیل مرگ وی را شکنجه اعلام می‌کنند. شبکه حقوق بشر کردستان ۲۴ فروردین ۱۴۰۱
خودکشی در زندان:
مجید کشوری، زندانی بیمار در زندان تهران بزرگ در پی عدم رسیدگی پزشکی اقدام به خودکشی کرد. یک منبع مطلع در این خصوص گفت: «آقای کشوری روز شنبه ۶ فروردین به بهداری زندان تهران بزرگ منتقل شده و نامه اعزام اورژانسی به مرکز درمان خارج از زندان برای درمان صادر شد و رئیس زندان هم با نوشتن نامه ای قول اعزام به بیمارستان برای انجام عمل را داده بود. با عملی نشدن این وعده ها او خودش را در زندان دار زد که خوشبختانه توسط دوستانش نجات پیدا کرد.» مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران ۱۴ فروردین ۱۴۰۱
یک زندانی با هویت محمد درفشی ۳۸ ساله در زندان مرکزی ماکو به نشانه اعتراض به ۸ سال بلاتکلیفی قضایی خود در این زندان اقدام به خودسوزی نموده است. درفشی پس از آنکه یک هفته دست به اعتصاب غذا زده و از سوی مسئولین زندان هیچ توجهی به خواسته‌هایش نشده اقدام به خودسوزی نموده است. هه‌نگاو ۲۶ فروردین ۱۴۰۱
در خبر تکمیلی: در پی خودسوزی یک زندانی در زندان ماکو و رسانه‌ای شدن این خبر توسط هه‌نگاو، کمال درفشی پدر این زندانی به اطلاعات این شهر احضار و مورد بازجویی و تهدید قرار گرفت. هه‌نگاو ۲۸ فروردین ۱۴۰۱
کانون دفاع از حقوق بشر در ایران
آخرین دیدگاه‌ها