1.شورشیان آرمانخواه: ناکامی چپ در ایران
نوشته دکتر مازیار بهروز ترجمه مهدی پرتوی، گزارش فشرده و مستندی است از تاریخ جنبش چپ مارکسیستی در ایران طی سال های ۱۳۲۰ تا ۱۳۶۲، که نویسنده در این نوشتار کوشیده است گزارشی از فرآیند جنبش چپ و فرازها و فرود های آن در متن تاریخ معاصر ایران فراهم آورده و افزون بر آن علل ناکامی های آنان را در ایران بررسی و تحلیل نماید. این كتاب به بیان چگونگی شكل گیری، نحوه فعالیت و علل و عوامل شكست و ناكامی “جنبش چپ” در قالب تشكلها و سازمانهای با ایدئولوژی ماركسیستی طی سالهای ۱۳۲۰ الی ۱۳۶۲ در ایران پرداخته است. البته نویسنده نیم نگاهی نیز به فعالیت های صورت گرفته در چارچوب حزب كمونیست ایران و همچنین “گروه ۵۳ نفر” در طول دهه های اول و دوم از قرن جاری می اندازد. آنچه متن و محتوای اصلی این كتاب را تشكیل می دهد، فعالیتهای جنبش چپ در دوران ۴۲ ساله اش هست.
نوشته آناتول فرانس ترجمه محمدتقی غیاثی، رمانی درباره برخی وقایع بعد از انقلاب فرانسه می باشد، که در سال ۱۹۱۲ منتشر شده است. این رمان سرگذشت انقلابیونی را روایت می کند که پس از رسیدن به قدرت خویی حیوانی به خود می گیرند و به نام آزادی دست به هر جنایتی می زنند. محور این رمان، به ماجرای یکی از انقلابیون فرانسوی، یک هم شهری پاک پاریسی، به نام “اواریست گاملن” اختصاص دارد که پس از عضویت در هیات منصفه دادگاه انقلاب دگردیسی یافته و به موجودی خونخوار تبدیل می شود تا جاییکه حتی از صدور حکم اعدام برای خواهرش نیز ابایی ندارد. بدین ترتیب در این رمان با دست مایه قرار دادن داستان مذکور بخشی از تاریخ انقلاب کبیر فرانسه روایت می شود. انقلابی که هر روز بیشتر از روزهای قبل فرزندان خود را بلعید، حتی سران اصلی انقلاب همچون دانتون و روبسپیر از این قاعده مستثنی نبودند.
نوشته پیتر کیویستو ترجمه منوچهر صبوری، نویسنده، استاد جامعه شناسی دانشگاه ايلينويز آمريكاست كه نخستين بار در سال ۱۹۹۸ انتشار يافت. در اين كتاب مهم ترين موضوعات و مسائل دوران كنونی و جامعه پست مدرن با انديشه های نظريه پردازان برجسته ای كه تفكر جامعه شناختی در اواخر قرن نوزدهم، يعنی مهم ترين نظریه های كلاسیک جامعه شناسی را پديد آوردند، پيوند يافته است. نویسنده مطرح می کند که چگونه پیشگامان جامعه شناسی، که شاهد دگرگونی های شتابان و گسترده در جوامع خود بودند، به اندیشیدن درباره علل این دگرگونی ها و کوشش برای پیش بینی روندهای آینده پرداختند و بدین سان جست و جوی جامعه شناسانه را آغاز کردند.
4.شهریار
نوشته نیکولو ماکیاولی ترجمه محمود محمود، پايان قرون وسطى زنجير شده به دو نهضت مهم نوزايى فرهنگى (رنسانس) و اصلاح گرى (رفورماسيون) است، دوران جديد از خاكسترهاى قرون وسطى سر بر مى كشد، دورانى كه مبتنى بر جهان بينى ويژه اى است از مهمترين عوامل آن كاهش قدرت كليسا و دين مداران و ديگر ميدان دارى قدرت علم است، فرهنگ عصر نوين بيشتر دنيوى است و كمتر روحانى، دولت ها جا بر كليسا و قدرت دنيوى آن تنگ مى كنند و آن ها بر امور فرهنگى نيز نظارت مى كنند، دايره قدرت دينى تنگ مى شود و اگرچه در ابتدا قدرت در دست شاهان است، اما كم كم نظام سلطنتى جاى به دموكراسى مى سپارد يا با سقوط شاهان ديكتاتوران بر جايگاه آن ها تكيه مى زنند.
به تصحیح محمدتقی ملک الشعرا بهار، تاریخ سیستان از کتاب های قدیمی به زبان فارسی است که چندین نفر در طی سده های پنجم تا هشتم قمری آن را به نگارش در آورده اند. این کتاب جدا از ارزش تاریخی، از نظر زبان و ادبیات فارسی اهمیت بسیار زیادی دارد. از این کتاب تنها یک نسخه خطی به دست آمده است که متعلق است به قبل از سال ۸۶۴ هجری قمری که خودش از روی نسخه قدیمی تری نوشته شده‌است. این کتاب تالیف یک نفر نیست، بلکه دو یا سه نفر یکی پس از دیگری آن را به نگارش در آورده اند. به نوشته ملک الشعرای بهار ، مصحح تاریخ سیستان، این کتاب حدودا بین سال های ۴۴۵ تا ۷۲۵ تالیف شده است. بهار تاریخ سیستان را، به اعتبار شیوه تحریر آن و ذکر کردن مطالب تاریخی تا سال ۴۴۸ و ایجاد شدن هفده سال وقفه در نقل رویداد‌های تاریخی، به دو قسمت تقسیم کرده و مولانا شمس الدین محمد موالی را مولف قسمت نخست و محمود بن یوسف اصفهانی را مولف قسمت دوم دانسته است.
نوشته محمود دولت آبادی، بلندترین اثر نویسنده است که در سه هزار صفحه و ده جلد به چاپ رسیده و روایت زندگی یک خانواده کرد ایرانی است که به سبزوار خراسان کوچانده شده اند. داستان کلیدر که متاثر از فضای ملتهب سیاسی ایران پس از جنگ جهانی دوم است بین سال های ۱۳۲۵ تا ۱۳۲۷ روی می دهد. کلیدر نام کوه و روستایی در شمال شرقی ایران است.کلیدر که “سرنوشت تراژدیک رعیت های ایرانی و قبایل چادرنشین را به تصویر می کشد” و بر اساس حوادث واقعی نگاشته شده و به شرح سختی ها و رنج هایی روا رفته بر خانواده کلمیشی می پردازد. دولت آبادی از کلیدر یه عنوان یک آرزوی مهم یاد می کند و آن را “یک یادگاری برای مردم آینده ما” می نامد.
نوشته دکتر داریوش شایگان، “همراه با مشروطه و از زمانی که ملتی از خواب چند صد ساله بیدار شد و غول زیبای غرب مدرن را در برابر خود دید، کوشش روشنفکری ایران برای شناختن آن که دیگر است و شناساندن آن که خود است، آغاز شده. از آن هنگام تا به حال هر روشنفکری از هر نسل بنا به زمانه و زمینه و توان فکری خود در پی چرایی تقابل مای شرقی با آن های غربی در کشاکش میان سنت و مدرنیته بوده”. “از این کتاب، انواع و اقسام قرائت های مختلف شد، هرکس هر وقت گرفتاری فکری پیدا می کند می رود سراغ این کتاب، شاید هم سرگرمی خوبی برای نقادان فاضل باشد، لااقل این حسن را دارد، اما وقتی خودم این کتاب را پس از سال ها می خوانم، می بینم که با خیلی از حرف هایش هنوز موافق هستم. شاید بنده به حد کافی متحول نشده ام”.
نوشته میشل فوکو ترجمه فاطمه ولیانی، “جهانی که می پنداشت با توسل به روانشناسی حد و اندازه جنون را تعیین و آنرا توجیه می کند، اکنون باید خود را در برابر جنون توجیه کند”. اولین نسخه کتاب تاریخ جنون در سال ۱۹۶۱ و به زبان فرانسه منتشر شد و سپس چهار بار دیگر مجددا و گاه با تغییراتی انتشار یافت. ایده اصلی تاریخ جنون بررسی تبارشناختی روابط متغیر بین “جنون” و “ناعقلانیت (بی‌خردی)” است. به نظر فوکو، ماهیتِ راستین هر دو اصطلاح مذکور ندرتا بیان شده یا بسیار کم مجال صحبت از آن وجود داشته و مکررا یکی از آنها جای دیگری را گرفته است.
نوشته برتراند راسل ترجمه منوچهر بزرگمهر، این کتاب اصل مساعی مبذوله برای تلفیق دو تمایل مختلف است: یکی در روان شناسی و دیگری در علم فیزیک یا حکمت طبیعی که من نسبت به آنها علی رغم تنافی ظاهری نظر موافق دارم. از یک طرف بسیاری از روان شناسان مخصوصا پیروان مکتب “رفتار ظاهر” به اتخاذ موضعی گراییده اند که اگر از لحاظ فلسفی اصالت مادی نباشد و از حیث روش و طریقه تحقیق مادی است. آنها روان شناسی را بیش از پیش متکی بر علم ابدان و وظایف الاعضا و مشاهده و ترصید خارجی می نمایند و ماده را امری صلب تر از ذهن و غیر مشکوک تر از آن قلمداد می کنند. در همین حال علمای طبیعی علی الخصوص “آین شتاین” و سایر کسانی که به بیان نظریه نسبت می پردازند “مادیت” ماده را روز بروز کمتر جلوه می دهند….
نوشته فرانسوا ولتر ترجمه دکتر محمد عالیخانی، بی شک مهمترین اثری که در دنیای امروز، ولتر را بدان می شناسند رمان “کاندید” (ساده دل) است. این کتاب که یک رمان کوتاه فلسفی است در واقع دیدگاه خوشبینانه بشر به جهان را که توسط کسانی چون الکساندر پوپ و لایب نیتس تبلیغ می‌شد (مبنی بر اینکه دنیا بهترین جهان ممکن برای زندگی کردن است که خداوند می‌توانسته بیافریند) به انتقاد می‌گیرد. این کتاب اولین بار در سال ۱۷۵۹ منتشر شد و در دوران حیات نویسنده بیست بار تجدید چاپ شد و آن را در رده موفق ترین آثار ادبی فرانسه قرار دارد. کاندید یکی از آثار ادبی برجسته جهان است.
نوشته پرویز خطیبی به کوشش فیروزه خطیبی، تاریخ های شفاهی معمولا خاطرات آدم هایی است که تاریخ را ساخته‌اند. از سیاستمدار تا هنرمند، از ورزشکار تا دیکتاتور سابق، نکته جالب همه تاریخ های شفاهی، جدای مستند بودن و جذابیتی که این استناد در آنها ایجاد می کند، این است که ما بخش هایی از آن را می دانیم. مثلا وقتی سیاستمداری درباره خاطراتش در فلان انتخابات حرف می زند ما بخشی از آن را می‌دانیم. یا وقتی هنرمندی درباره یک اثر هنری می‌گوید. این استناد، تاریخ های شفاهی یا خاطرات اشخاص مشهور را جذاب و دوست داشتنی می‌کند. کتاب “خاطراتی از هنرمندان” که دست نوشته‌های مرحوم پرویز خطیبی هنرمند و شاعر معاصر است شاید از همان ابتدای کار، در مواجهه با ایرادهای ویرایشی و فصل بندی های ابتدایی، ذوقتان کور شود، اما جادوی خاصی که در کتاب وجود دارد تازه از چند صفحه اول به بعد شروع می‌شود و تا پایان کتاب همراهتان هستش و لذت خواندن خاطراتی از بزرگان موسیقی و شعر و رادیو، فیلم و هنر آوانگارد و نویسنده های خاص، کم‌کم کتاب را تبدیل می‌کند به یک سفر تاریخی به زمانی که آفتاب ادبیات و هنر بسیار درخشان بود.
نوشته رضا پهلوی، این کتاب مصاحبه ای است که میشل تبمن با رضا پهلوی انجام داده، گفت و گویی است متفاوت، بدون تعارف و رودربایستی، و آگاهی رسان! در گفت و گوی مورد بحث، رضا پهلوی با نهایت صراحت پرسش های مطرح شده، پاسخ های مفصل و قاطع ارائه داده و اصول برنامه مبارزاتی و معیارهای استراتژیک خود را در مورد نظام حاکم بر ایران، وضعیت اپوزیسیون و بسیاری از مسائل منطقه و جهان، ارائه نموده است. ایجاز کلام پرسشگر و پاسخ دهنده و اهمیت موضوع های مطرح شده در سطحی است که تلخیص کتاب و یا حتی نگارش مقاله ای در مورد آن را بسیار دشوار ساخته است.
آب دریا را اگر نتوان کشید
پس به قدر تشنگی باید چشید
جهت کسب اطلاعات بیشتر از کتب می توانید از سایت کتابخانه کانون دفاع از حقوق بشر در ایران بازدید فرمائید:
http://ketab.bashariyat.org/
آخرین دیدگاه‌ها